W ZAKRESIE PRZYZNAWANIA ŚWIADCZEŃ
1. W przypadku uzyskania informacji (zgłoszonej w jakiejkolwiek formie) dotyczącej osoby samotnej, starszej, niepełnosprawnej, chorej - w szczególności poddanej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych - ośrodek pomocy społecznej rozeznaje sytuację tych osób w celu sprawdzenia możliwości i konieczności objęcia ich wsparciem.
2. Pierwszy kontakt pracownika socjalnego z osobą, o której mowa w pkt 1, następuje za pomocą rozmowy telefonicznej, z której sporządzana jest notatka. Podczas rozmowy pracownik ustala w pierwszej kolejności, czy osoba lub rodzina są objęte kwarantanną lub izolacją w warunkach domowych, jak długo ona trwa i jakie są ich potrzeby.
3. W przypadku osób powyżej 70 roku życia, w szczególności samotnych, które w celu minimalizacji ryzyka zakażenia się koronawirusem, decydują się na pozostanie w domu,
w ramach Programu „Wspieraj Seniora” wsparcie ośrodka pomocy społecznej realizowane jest poprzez usługę w formie dostarczenia zakupów spożywczych i środków higieny osobistej.
Informacja o Seniorach chcących skorzystać ze wsparcia w ramach Programu gmina może uzyskać w różny sposób:
a) przez Centralną Aplikację Statystyczną,
b) na skutek wniosku lub informacji pochodzącej od samego Seniora lub innej osoby zwracającej się do ośrodka pomocy społecznej w jego sprawie,
c) z własnego rozpoznania pracowników socjalnych pracujących na danym terenie.
Niezależnie od źródła pozyskania danych – wsparcie osób, o których mowa powyżej – może nastąpić w ramach realizacji Programu „Wspieraj Seniora”.
4. Zgodnie z aktualnie obowiązującym stanem prawnym z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, ilekroć zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2020 r. poz. 1876) jest mowa o przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji, w szczególności z osobą lub rodziną, które zostały poddane kwarantannie w związku z podejrzeniem zakażenia lub choroby zakaźnej (art. 15o), ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej zamiast przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji może nastąpić na podstawie:
a) rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym, a w przypadku osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu przy wykorzystaniu środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz.U. z 2017 r. poz. 1824) oraz
b) dokumentów lub oświadczenia, o których mowa w art. 107 ust. 5b ustawy z dnia
12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a także ich kopii, w tym elektronicznych, uzyskanych od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc lub
c) informacji udostępnionych przez podmioty, o których mowa w art. 105 tej ustawy.
5. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy, u których nie nastąpiła zmiana danych, aktualizacji rodzinnego wywiadu środowiskowego nie sporządza się, pomimo upływu ustawowego terminu. W takim przypadku aktualizacja rodzinnego wywiadu środowiskowego będzie sporządzana niezwłocznie po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
W przypadku przyznawania lub aktualizacji prawa do świadczeń opiekuńczych, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, oraz zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 przyznawanie lub aktualizacja prawa do tych świadczeń w szczególności osobie, która została poddana kwarantannie w związku z podejrzeniem o zakażenie lub o chorobę zakaźną, nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego, a ustalenie sprawowania opieki może nastąpić w szczególności na podstawie:
a) rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym oraz
b) dokumentów lub oświadczeń, a także ich kopii, w tym elektronicznych, uzyskanych od osoby ubiegającej się o świadczenie lub je otrzymującej lub od członków jej rodziny.
6. Pomoc w formie niezbędnego ubrania, posiłku oraz pomoc rzeczowa przyznawana w sytuacji kryzysowej występującej na skalę masową – nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz wydania decyzji administracyjnej. Dostarczenie posiłku, niezbędnego ubrania lub produktów żywnościowych nie wymaga bezpośredniego kontaktu.
7. W ramach Programu „Wspieraj Seniora” pomoc w formie zakupów czy środków higienicznych nie oznacza konieczności pokrycia przez ośrodek pomocy społecznej kosztów zakupionych produktów – za które co do zasady Seniorzy płacą z własnych środków. Możliwe jest jednak w ramach tej usługi dostarczenie np. ciepłego posiłku czy produktów żywnościowych przyznanych w ramach innych świadczeń (np. w ramach Programu „Posiłek w szkole i w domu”, gdy nie jest finansowany dowóz lub Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym).
8. W sytuacji, w której dziecko nie uczęszcza do szkoły z powodu jej zamknięcia w związku z sytuacją epidemiczną COVID-19, w konsekwencji czego nie spożywa posiłków w stołówce szkolnej, dyrektor/kierownik ośrodka pomocy społecznej ma możliwość przyznania na ten okres pomocy w formie świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.
9. Udzielenie świadczenia m.in. w formie interwencji kryzysowej, poradnictwa – nie wymaga wydania decyzji administracyjnej ani spełniania kryteriów dochodowych. Pomoc w postaci interwencji kryzysowej w celu przywrócenia równowagi psychicznej oraz specjalistycznego poradnictwa psychologicznego może być udzielana w formie rozmowy telefonicznej.
W ZAKRESIE USŁUG OPIEKUŃCZYCH I SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH
1. Specjalistyczne usługi opiekuńcze powinny być świadczone w sytuacji bezwzględnej konieczności i w miarę możliwości w formie nie wymagającej bezpośredniego kontaktu.
2. Możliwość korzystania z usług świadczonych w ramach ośrodków wsparcia, w tym ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, może podlegać ograniczeniom lub zawieszeniu, w zależności od występującej sytuacji epidemicznej w kraju a także w związku z decyzjami podjętymi przez odpowiednie służby lub organy administracji publicznej na danym terenie.
3. Usługi opiekuńcze, gdy jest to możliwe (uwzględniając indywidualną sytuację osoby, której dotyczą), powinny być świadczone z ograniczeniem bezpośredniego kontaktu, np. poprzez wykonywanie podstawowych, niezbędnych czynności, np. zaopatrywanie osób w podstawowe produkty żywnościowe i higieniczne, wykupowanie niezbędnych leków, środków opatrunkowych oraz dostarczanie ciepłego posiłku.
4. Osobom przebywającym w izolacji domowej lub kwarantannie możliwe jest świadczenie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych w formie nie wymagającej bezpośredniego kontaktu.
5. W przypadku gdy osoba uprawniona do usług opiekuńczych, w szczególności osoba samotna i niesamodzielna, ma pozytywny wynik testu na COVID-19 i jej stan wskazuje na konieczność udzielenia bezpośredniego wsparcia, ale nie wymaga hospitalizacji, powinna ona trafić pod opiekę izolatorium (zgodnie ze standardami organizacyjnymi opieki w izolatoriach, w przypadku osoby izolowanej, dla której ocena skalą poziomu samodzielności (skalą Barthel) jest niższa niż 80 punktów osobie zapewnia się całodobowe świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze a także zapewnia się wyroby medyczne oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia osoby izolowanej).
6. Należy monitorować stan zdrowia osób świadczących usługi oraz bezwzględne nie dopuszczać do świadczenia usług w formie wymagającej bezpośredniego kontaktu osób wykazujących objawy przeziębienia lub grypy.
7. Należy monitorować bieżącą sytuację zdrowotną i bytową podopiecznych objętych usługami, np. poprzez kontakt telefoniczny.
8. Należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny osobistej przez osoby świadczące usługi opiekuńcze, z wykorzystaniem środków dezynfekujących i środków ochrony osobistej; zalecenia w tym zakresie dostępne są pod linkiem: https://www.gov.pl/web/koronawirus/do-pobrania.
9. Usługi należy świadczyć z uwzględnieniem zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego oraz bezwzględnie przestrzegając procedur i zaleceń wydanych przez odpowiednie służby i organy państwa.
W ZAKRESIE PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH
W kontekście działań pracowników socjalnych szczególnie należy monitorować środowiska osób starszych, a także rodziny przejawiające problemy opiekuńczo-wychowawcze oraz zmagające się z problemem przemocy.
Zaleca się:
– rozeznanie bieżącej sytuacji rodzin, które zostały objęte szczególną pracą socjalną np. za pomocą kontaktu telefonicznego, biorąc pod uwagę konieczność zachowania bezpieczeństwa pracownika socjalnego, a także bezpieczeństwa osób trzecich, z którymi może mieć on styczność w środowisku jak i w drodze do niego,
– utrzymywanie z podopiecznymi stałego kontaktu,
– bieżące analizowanie sytuacji rodzin objętych procedurą „Niebieskie Karty”,
– bieżące monitorowanie środowisk, w których procedura „Niebieskie Karty” została wszczęta w odniesieniu do dzieci dotkniętych przemocą,
– interdyscyplinarną współpracę z przedstawicielami służb odpowiedzialnych za realizację zadań z obszaru przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności z pracownikami placówek oświatowych, gdy istnieje podejrzenie, że dziecko może doznawać przemocy (min. systematycznie monitorować stan bezpieczeństwa dzieci, systematycznie motywować osoby podejrzane o stosowanie przemocy do powstrzymywania się od zachowań przemocowych oraz informować o konsekwencjach czynów przemocowych, o ile to możliwe utrzymywać systematyczne kontakty z osobami ze środowiska dziecka, które mogą mieć wiedzę na temat stanu bezpieczeństwa dziecka np. babcia, ciocia, sąsiadka),
– monitorowanie sytuacji w rodzinach w szczególności w zakresie:
• zapewnienia przez rodzinę produktów żywnościowych i ciepłego posiłku
• stanu zdrowia członków rodziny i zapewnienia dzieciom, osobom starszym opieki medycznej w sytuacji, gdy zachodzi taka potrzeba
• zapewniania dzieciom i osobom starszym środków higienicznych do codziennego użytku.
W rodzinach, w których istnieje uzasadnione podejrzenie wystąpienia zagrożenia dobra, życia lub zdrowia dzieci, rekomendowane jest zwrócenie się o pomoc np. funkcjonariuszy Policji, którzy zweryfikują sytuację tych rodzin.
W celu minimalizacji możliwości wystąpienia bądź rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 konieczne jest zachowanie zasad bezpieczeństwa, szczególnie podczas wizyt w środowisku pracowników socjalnych, do momentu odwołania wprowadzonych obostrzeń i zaleceń.
Przydatne instrukcje:
- mycia rąk: https://gis.gov.pl/zdrowie/zasady-prawidlowego-mycia-rak/
- dezynfekcji rąk: https://gis.gov.pl/aktualnosci/jak-skutecznie-dezynfekowac-rece/
- prawidłowego zdejmowania maseczki: https://gis.gov.pl/aktualnosci/jak-prawidlowo-nalozyc-i-zdjac-maseczke/
- prawidłowego zdejmowania rękawiczek: https://gis.gov.pl/aktualnosci/koronawirus-jak-prawidlowo-nalozyc-i-zdjac-rekawice/